Voorbij het frame

Hoe we door ingesleten mediawetten een incompleet beeld van Ter Apel voorgeschoteld krijgen.

Augustus 2022. Ruim zevenhonderd vluchtelingen, waaronder zwangere vrouwen, chronisch zieken en kinderen, slapen bij gebrek aan opvangplaatsen buiten de poort van het asielzoekerscentrum in Ter Apel. Ze liggen daar, ongeacht de weersomstandigheden, in de buitenlucht. Een baby overlijdt onder onduidelijke omstandigheden. Er zijn geen douches en de schaarse toiletten zijn slecht onderhouden. Artsen zonder Grenzen verleent voor de eerste keer in het vijftigjarige bestaan van de organisatie medische en psychologische hulp binnen Nederland. Een medewerker vergelijkt de schrijnende situatie met wat ze eerder zag in het vluchtelingenkamp Moria in Griekenland. De media berichten in de laatste week van de maand gulzig over deze asielcrisis. Op1 maakt een speciale locatie-uitzending vanuit Ter Apel, Danny Ghosen spreekt voor zijn programma Danny’s Wereld met asielzoekers én demonstranten en de Volkskrant kopt op de voorpagina onder een foto van vijf jonge mannen, met de rug naar de camera gekeerd en van wie we alleen de donkere silouetten zien: ‘Lastpakken zonder enig toekomstperspectief’. 

Mirjam Vossen is mediawetenschapper en doet onderzoek naar mediabeeldvorming en de framing (een frame is een kader dat je gebruikt om een verhaal te vertellen) van migratie en asiel. Het is volgens haar niet vreemd dat er de afgelopen jaren veel aandacht is geweest voor de opvanglocatie in Ter Apel. Dat heeft volgens haar met drie dingen te maken: de misstanden zijn zichtbaar, het nieuws is gecentreerd op een bepaalde locatie en er ontstaat – als er veel over een bepaald onderwerp wordt bericht – een eigen nieuwsdynamiek. Allereerst de zichtbaarheid. Vossen: “De asielcrisis is heel moeilijk in beeld te brengen. Privacyregels zorgen ervoor dat media niet binnen de poorten van een azc mogen filmen en asielzoekers niet herkenbaar in beeld mogen brengen. Buiten de poorten zijn vooral jonge mannen te zien. Dat geeft een vertekend beeld.”

Lees het gehele artikel in VARAgids 1, 2024.