Tinderella

Nilgun Yerli (54) vindt de vraag wat de beste grap is de beste grap.

Verschenen in de VARAgids van 9 juli 2024.

“In mijn huis was enorme lekkage dit weekend, dus als je op de achtergrond iets hoort, dan zijn dat de mannen die de schade aan het opnemen zijn. Ik zei net tegen ze: heren, ik heb zo een telefonisch interview met de VARAgids, we gaan het hebben over humor, zegt een van die mannen: mevrouw, dat is prima, maar wij gaan gewoon verder, want als we dit niet repareren dan vallen alle grappen in het water. Dat vond ik zo grappig. Het komt meteen tot de kern van wat humor doet: het maakt alle narigheid behapbaar. Wat de mensen onderscheidt van de dieren is dat wij het besef hebben dat er een einde aan komt. Om dat besef dragelijk te maken, hebben we humor nodig, het medicijn voor al het leed. Humor werkt troostend, verzachtend en helend. Ik moet meteen denken aan een grap van Youp van ‘t Hek. Ik was een tijdje zijn leerling en reed hem als chauffeur naar de schouwburg in Hoogeveen. Het was in de tijd van de Brandaanslag in Sollingen. (Een aanslag door brandstichting op het huis van een familie van Turkse afkomst in de Duitse stad Sollingen, waarbij zes personen om het leven kwamen, red.) Hij kwam op en zei tegen het publiek: ‘Hebben jullie het al gehoord? In Duitsland zijn alle Turken gestopt met roken. Ze zijn namelijk bang om een vuurtje te vragen.’ De zaal begon besmuikt te lachen, maar Youp zei, refererend naar mij: ‘Er zit een Turk in de zaal, het is oké.’ Eerst dacht ik: ooooo, kan dit wel, maar het maakt het grote leed zo zacht. Freek de Jonge deed hetzelfde na de aanslagen van 11 september. Hij grapte: ‘Er worden nieuwe torens gebouwd, maar deze keer op een iets grotere afstand van elkaar, dan kan er een vliegtuig tussendoor.’ Theo Maassen zei in een van zijn voorstellingen: ‘Kunnen we niet beter allemaal moslim worden? Dan weten de zelfmoordterroristen ook niet meer wat ze moeten doen.’ Dit soort grappen verzachten de harde realiteit en daar houd ik dus het allermeest van. Maar de beste grap… Daar heb ik een beetje moeite mee. Humor is voor iedereen verschillend. Over sommige mensen hoor je weleens zeggen: hij of zij heeft geen humor. Misschien heeft die persoon wel humor, maar is het niet jouw soort humor. Ik weet nog dat een Volkskrant-recensent eens over mij schreef: vele cabaretiers hebben de lach aan de kont hangen, maar Nilgun Yerli niet. Ik vroeg aan mijn regisseur: wat heb ik dan aan mijn kont hangen? ‘Je ziel’, zei hij. Ik maak meer filosofische dan cabareteske grappen (‘Ik ken veel arme mensen, het enige wat ze hebben is geld’) en niet iedereen waardeert dat. Mijn vorige voorstelling heette Tinderella. Dat ging onder andere over mijn date-avonturen op Tinder. Heel veel mensen zetten in hun profiel dat ze grappig zijn. Hoe kun je nu over jezelf zeggen dat je grappig bent? Dat bepaalt een ander. Soms vertel je een grap die niet goed valt. Is die grap dan per se slecht of is de ander er gewoon niet ontvankelijk voor? De beste grap bestaat kortom niet. De vraag an sich is eigenlijk de beste grap.”