Ulysse Ellian: ‘Liever onvrij in een vrij land dan onvrij in een onvrij land’

Ulysse Ellian (36) zit in de Tweede Kamer namens de VVD. Wat leest, ziet en luistert hij in zijn vrije tijd?

Fragment. Lees het gehele interview in het oktobernummer van HP/De Tijd. (2024)

Boeken

“Ik ben vernoemd naar Odysseus, niet naar Ulysses van James Joyce, mochten mensen dat soms denken. Ik heb de eerste tien pagina’s van dat boek proberen te lezen, maar ik kwam er niet doorheen. Het verhaal van Odysseus is bekend: hij was koning van het eiland Ithaka, vocht mee met de Grieken tijdens de Trojaanse Oorlog, bedacht de list van het paard van Troje, ging na de oorlog terug naar huis en kwam daar na een moeizame reis pas tien jaar later weer aan. Ik ben geboren in Kabul. Mijn vader (Afshin Ellian, hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en columnist – red.) is voor het Iraanse regime gevlucht naar Afghanistan en heeft daar mijn moeder ontmoet. Mijn vader dacht: ik weet niet of ik ooit nog thuiskom of een thuis vind, maar voor dit kind ga ik een thuis vinden. Dat werd Nederland. Een grappige bijkomstigheid: toen ik mijn vriendin leerde kennen, vertelde ze me de naam van haar middelste zoon: Ilias.

“Ik ben opgegroeid in een huis vol boeken. Ik ben nog van de generatie die niet continu verbonden was met het internet, dus lezen was voor ons in die tijd vaste prik. Van mijn ouders moest ik elke zomervakantie een aantal boeken lezen. Dat deed ik braaf, ik las in die tijd best veel, maar ik moet bekennen dat ik nu nog maar weinig boeken lees. Als advocaat moest ik veel lezen en als politicus lees ik dikke pakketten wetgeving die ik me als justitiewoordvoerder eigen moet maken. Vroeger was lezen voor mij ontspanning, nu associeer ik het met werk. Daarom kijk ik ’s avonds liever een film of serie dan dat ik een boek pak. Het is niet dat ik helemaal niet meer lees. Ik ben net begonnen in het boek van Roberto Saviano over Giovanni Falcone. Falcone was een onderzoeksrechter die een harde strijd voerde tegen de Siciliaanse maffia. In 1992 werd hij door diezelfde maffia vermoord. Ik denk dat ik extra veel bewondering heb voor zijn persoon omdat ik me ook bezighoud met de strijd tegen de georganiseerde criminaliteit.

“Ik vind het jammer dat jongeren zo weinig lezen. Vraag iemand van twintig wie Hermans of Bordewijk is en ze weten het niet. Ik heb Herinneringen van een engelbewaarder en Karakter als tiener verslonden. Vooral Karakter, over een man die bezeten is van het verlangen om advocaat te worden en daarbij op allerlei manieren wordt tegengewerkt, maakte op mij veel indruk. Literatuur geeft je de mogelijkheid om even iemand anders te worden en mee te kijken in zijn of haar hoofd. Het vergroot je empathisch vermogen. Lezen vergroot ook je taligheid. Dat is belangrijk, want daar schort het tegenwoordig nogal eens aan bij de jongeren. Ik zie het ook bij mijn eigen kinderen. Soms lees ik iets wat ze voor een schoolopdracht moeten schrijven en denk ik: ik kon me op die leeftijd echt veel vloeiender uitdrukken. Je kunt ze het alleen niet kwalijk nemen. Wij hadden geen vermaak in de vorm van telefoons en computers: je had een boek uit de bibliotheek en dat was het. Waarom zou je nu nog een boek lezen als je ook kunt Netflixen? Nou, omdat je jezelf leert uitdrukken. Ik ben misschien een beetje ouderwets, maar ik vind het essentieel dat je een goede beheersing hebt van de taal. Het is mijns inziens een taak van de overheid om de lees- en schrijfvaardigheid van kinderen op orde te brengen. Ik weet er te weinig van af om er zinnige dingen over te zeggen, onderwijs zit niet in mijn portefeuille, maar als een groot deel van de kinderen niet goed kan lezen en schrijven als ze van school af komen, zoals nu het geval is, dan ligt daar een grote uitdaging voor de komende jaren. Of de btw-verhoging op boeken en tijdschriften het probleem niet alleen maar groter maakt? Dat denk ik niet. Mensen die boeken en tijdschriften kopen blijven dat toch wel doen, ook als een boek een paar euro duurder wordt. De kunst is juist om mensen die nooit een boek kopen aan het lezen te krijgen. Hoe je dat doet? In mijn geval door mijn kinderen te verplichten om in de zomervakantie in ieder geval één boek te lezen. Het maakt mij niet uit welk boek, als ze het maar doen.”