Dit zijn de twaalf best gelezen stukken van dit jaar op mijn persoonlijke website.
12. Jan Terlouw: ‘Lezen is voor mij net zo gewoon als eten en drinken en ademhalen’
Jan Terlouw (1931-2025) over zijn culturele smaak. ‘De kwaliteit van de Nederlandse film is lange tijd bedroevend geweest, vind ik. De enscenering en de beelden waren vaak wel goed hoor, daar niet van, maar het acteerwerk was niet best. Povere teksten ook. Maar het wordt van lieverlee beter. Mijn boek Oorlogswinter is een paar jaar geleden verfilmd door Martin Koolhoven en dat heeft hij echt goed gedaan. Maar de verfilming van Koning van Katoren, uit 2012, is tamelijk desastreus. Ik herken niets van het boek in de film. De hele essentie is weg. Maar goed, daar moet je maar in berusten. Door die film gaan weer meer mensen je boek lezen – ik geloof dat er in het jaar dat de film uit kwam weer honderdduizend extra van zijn verkocht – dus daar doe je het dan maar voor.’ (2014)
11. Frans Weisz: ‘Toneel staat voor mij boven film: het is de oerbron’
Filmmaker Frans Weisz, die begin december op 87-jarige leeftijd overleed, herlas in 2018 Siegfried van Harry Mulisch voor zijn beoogde volgende film. Toen het boek verscheen had hij het na één hoofdstuk weggelegd – “ijdeltuiterij” – maar nu vond hij het prachtig. “Harry Mulisch wordt beter naarmate hij langer dood is.” Over Trump was hij fel: “Donald Trump heeft niets menselijks. Ik kan het althans niet in hem ontdekken.” Die film Siegfried is er nooit gekomen.
10. Buis en haard: Edwin Rutten en Annett Andriessen
Edwin (Groningen, 1943) is jazzzanger, acteur en presentator. Annett (Den Haag, 1947) is mezzosopraan. Ze zijn al ruim 35 jaar getrouwd en wonen in Den Haag. (2025)
9. Dertig jaar dronken op televisie
Bennie Jolink (79) schaamt zich voor zijn dronken televisieoptredens,
maar al die drank levert wel mooie verhalen op. ‘Johnny Hoes wierp hij
zijn armen in de lucht en zei met een grote glimlach: ‘Vrienden, jullie
hadden de studio in bránd moeten steken!’ (2025)
Driesterrenchef Jonnie Boer, die dit voorjaar op zestigjarige leeftijd overleed, was naar eigen zeggen verslaafd aan Febo-kroketten – bij de McDonald’s was hij nog nooit geweest. Als hij een miljoen had, zou hij een strandbuggy kopen om over Bonaire te toeren. Het was op dat eiland, zijn favoriete plek, dat hij in april onverwacht stierf aan een longembolie. Zijn grootste angst was dat er iets met Thérèse of de kinderen zou gebeuren. Zijn heimelijk genoegen: op het water zijn. “Op het moment dat ik in de boot stap ben ik vrij en los van alles.” (2018)
7. Oscar Hammerstein en Bram Moszkowicz: ‘Ware vriendschap vraagt niks terug’
Volgens Montaigne is ware vriendschap een zeldzame verhouding waarin twee zielen samensmelten tot één. In deze rubriek proberen bekende en minder bekende boezemvrienden woorden te geven aan hun innige band. Deze keer: Oscar Hammerstein (71) en Bram Moszkowicz (64). ‘Er zijn maar weinig mensen op wie je kan bouwen wanneer het even niet goed gaat.’ (2025)
6. Joost Prinsen (1942-2025) over het gedicht dat hem ontroert
Zeg je Joost Prinsen, dan zeg je poëzie. Niemand kon zo mooi gedichten voordragen als hij. In 2015 deed hij in de bundel Gedichten die mannen aan het huilen maken uit de doeken welk gedicht hem elke keer weer ontroert.
5. Joost Zwagerman reageert op kritiek: ‘Smaad en laster’
Bij het verschijnen van de biografie van schrijver Joost Zwagerman (1963-2015) werd dit stuk, een van de interviews die ik met hem hield, vaak aangeklikt. Ik heb trouwens geen idee waarom juist dit stuk het meest gelezen is. (2013)
4. Mai Spijkers en Özcan Akyol: ‘Jij bent onaangepast, dat charmeerde me’
Boezemvrienden Mai Spijkers en Özcan Akyol over hun vriendschap. Özcan: “We herkenden veel in elkaar. We komen allebei uit de sociale onderklasse. Ik heb nog steeds het gevoel dat ik er niet bij hoor en dat gevoel heb jij volgens mij ook.” Mai: “Dat gevoel gaat nooit helemaal weg.” (2025)
3. Gerard Cox over het gedicht dat hem aan het huilen maakt
Gerard Cox (1940-2025) was acteur, zanger en cabaretier. In 2015 vertelde hij in de bundel Gedichten die mannen aan het huilen maken welk gedicht hem elke keer weer ontroerd.
2. Buis & haard: Cesar Zuiderwijk en Hester Ninaber van Eyben
Cesar (Den Haag, 1948) is drummer en jurylid van The Tribute: Battle of the Bands. Hester (Den Haag, 1961) heeft samen met haar broer een bedrijf in luxe serviesgoed. Ze zijn getrouwd en wonen in Den Haag.
1. Hans van Manen: zo stout, zo erotisch
“Je moet veel boter op je boterham doen,” moedigt Hans van Manen me aan. “Echt veel. Nee, dat vind ik belachelijk weinig. Meer. Veel boter smaakt namelijk zo heerlijk. Vooral als er zalm op ligt.”
We zitten in zijn met moderne kunst behangen eetkamer in Amsterdam-Zuid. De tafel is keurig gedekt, de servetten zijn gestreken, een fles chardonnay is ontkurkt. “Je moet er echt meer boter op doen. En dan twee plakken zalm. Niet een. Twee. En dan wat peper en citroen. Bij mij moet er overdreven worden.” Als ik met het olijfhouten botermes een flinke laag boter op de bruine boterham heb gesmeerd en er twee plakken zalm op heb gelegd: “Ja, zo is leuk.” Zelf legt hij slechts één plakje zalm op zijn bord.
Waarom eet u zelf niets?
“Ik houd af en toe even op met eten. Dan eet ik tussen de middag een ons paling en een plak gerookte zalm en meer niet. En dat gaat geweldig. Ik sta altijd voor dansers en die zijn zo geweldig gedisciplineerd en zien er zo geweldig uit, dus als ik voor ze sta wil ik er ook een beetje uitzien als een danser met mijn kleren aan. Omdat ik ze respecteer. Ik zeg altijd: voor je vijftigste moet je er goed uitzien zonder kleren, na je vijftigste mét.”
Hoeveel weegt u?
“Ik denk zo rond de 64 kilo.”
Dat is niet veel.
“Nee, maar ik voel me er goed bij. Aan diëten doe ik niet. Van die mensen die dan een periode minder gaan eten… ik vreet gewoon altijd bijna niks! ’s Middags eet ik een ons gerookte zalm en ’s avonds een kop kippensoep of drie coquilles met een beetje sla. Klaar. En waarom eet ik zo weinig? Ik wil wel gewoon wijn kunnen blijven drinken. Want als dat ook al niet meer mag, wordt dat erg vervelend.”
Drinkt u veel?
“Een fles wijn per dag. En tien sigaretten. Als je rookt, is weinig eten zoveel makkelijker – een sigaret stilt de trek. En ’s avonds rook ik dan ook vaak nog een lekkere joint.” (2016)
Nick Muller 