Van schrijver Abdelkader Benali (1975) verschijnt begin april het boek Brief aan mijn dochter, een hartekreet waarin hij zijn eigen ouders niet spaart. Een vrijmoedig gesprek over het nieuwbakken vaderschap, de steeds groter wordende kloof tussen autochtoon en allochtoon en de dreigende toekomst. ‘Natuurlijk komen er aanslagen in Nederland. We gaan geen leuke tijd tegemoet.’
Groot interview met schrijver Abdelkader Benali, naar aanleiding van het verschijnen van zijn boek ‘Brief aan mijn dochter’. (HP/De Tijd 02, 2016. Generatiespecial.)
‘Saïda heeft haar naam uitgekozen,” zegt schrijver Abdelkader Benali terwijl hij met zijn dochtertje op de bank in zijn werkkamer zit. Met zijn handen stevig om haar middel geklemd danst Amber – want zo heet de kleine spruit – als een soort marionet op zijn schoot. “Ik vond het meteen een mooie naam, maar ik dacht ook: de paspoortcontrole gaat met zo’n westerse voornaam ook iets sneller.”
(…)
Hoe kijk jij naar de vluchtelingencrisis?
“Ik zit niet in het kamp van mensen die zeggen dat vluchtelingen hier niet welkom zijn, maar ook niet in het kamp van mensen die zeggen dat we ze met open armen moeten ontvangen. Ik denk namelijk dat er heel veel gelukzoekers tussen zitten. Mensen die ‘geluk’ zien als iets dat van volk op volk wordt overgedragen, en zich graag aan ‘ons geluk’ komen warmen. Ik ken verhalen van mensen die vanuit Marokko naar Turkije reizen, om vanaf daar de oversteek te maken naar Europa en daar soms tienduizenden dollars voor neertellen. Omdat ze weten dat het een investering is die ze terug kunnen verdienen. Ze hebben wel geld maar geen toekomst. Ik weet ook zeker dat de mensen die hier komen niet de mensen zijn die onze hulp het hardst nodig hebben. Want die zijn of dood, of achtergebleven.”
Hoe lossen we dit probleem op?
“We kunnen gewoon niet iedereen binnenlaten. Dat kan gewoon niet. We moeten streng zijn.”
Ondertussen wordt de sfeer steeds grimmiger. Er gaat geen week voorbij of er is heibel om asielzoekers.
“Vind je? Ik vond de sfeer in de jaren negentig veel grimmiger, toen al die Bosniërs, Joegoslaven en Algerijnen naar ons land – en dus ook naar Rotterdam – kwamen. ‘De vluchtelingen nemen de straat over’ en ‘Je bent je leven niet meer zeker’ werd er toen gezegd. Nu staan we weer voor een ‘apocalyptische situatie’ maar de sfeer is minder grimmig dan toen.”
Maar de protesten zijn wel heviger.
“Dat komt door het populisme. Het ergste van de vluchtelingen die deze kant op komen is niet dát ze komen, maar dat ze zeggen: we willen jullie taal leren! We willen jullie land leren kennen! We willen net zo worden als jullie! Racisten zijn niet bang voor de migrant, maar voor de ingeburgerde migrant. Want die komt te dichtbij. Een vreemdeling met een snor en rare kleren is gewoon een migrant. Daar kun je alles over zeggen, want daar kom je mee weg. Maar een vreemdeling die jouw taal spreekt: that’s fucking scary. Op het moment dat mensen geassimileerd raken, begint de genocide.
“De harde waarheid is dat een samenleving zonder racisme geen samenleving kan zijn. Racisme is een natuurlijke reflex. Zonder racisme zou onze samenleving uit elkaar vallen. Mensen baseren hun groepsgevoel uiteindelijk op uitsluiting van de ander. Het echte probleem is dat we nu de hele tijd doen alsof racisme niet in onze samenleving hoort. Fout. Is racisme iets onwenselijks? Ja, natuurlijk. Maar een samenleving zonder racisme bestaat niet. Het enige wat ik als ouder kan doen om mijn dochter daartegen te beschermen, is haar daarop voor te bereiden. Ik kan niet voorkomen dat ze met discriminatie te maken krijgt. Ik kan ook niet voorkomen dat het haar pijn zal doen. Maar ik hoop dat ze, wanneer ze ermee te maken krijgt, begrijpt dat het niet om haar gaat, maar om de voorstelling die mensen van haar hebben. De enige oplossing, en dat klinkt heel stom, is om het niet te zien. Bewust niet te zien. Dan sta je erboven.”
Dat is een droeve les.
“Dat is een heel droeve les! Maar het is echt de beste oplossing.”
Het gehele interview met Abdelkader Benali leest u hier.
Nick Muller 