Aan het begin van 2016 had ik mij voorgenomen elke dag een film te kijken. Aan dat voornemen heb ik niet kunnen voldoen; volgens mijn ratings op IMDB heb ik dit jaar 97 films gekeken. Dat betekent: één film op elke vier dagen.
De 33 beste films die ik dit jaar heb gezien heb ik samengevat in dit eindejaarslijstje met daaronder een korte beschrijving of een korte recensie. Mocht u sommige titels nog niet gezien hebben: u weet wat u in het nieuwe jaar te doen staat.
33. Dr. No (1963)
Regie: Terence Young
Met: Sean Connery, Ursula Andress, e.a.
De eerste James Bond-film ooit met meteen al een schurk om nooit meer te vergeten: Dr. No. Zijn metalen handen (zijn echte handen werden afgehakt omdat hij een groot bedrag aan goud had gestolen van zijn meerderen) zijn even iconisch als het stalen gebit van Jaws. In meerdere opzichten en prima startpunt voor de Bond-adept in de dop.
32. Freaks (1932)
Regie: Tod Browning
Met: Wallace Ford, Leila Hayams, e.a.
Horrorfilm over een stel klassieke freaks – misvormde en werkombekwame mensen – die rondtrokken in een circus. De film was in die tijd al controversieel omdat de rollen werden vertolkt door echte gehandicapten: we zien Peter Robinson (alias: The Human Skeleton) met zijn knokige armen en benen door het beeld lopen, Prince Randian (The Living Torso) zonder armen of benen een sigaret opsteken en Pinhead Pip en Pinhead Zip met elkaar klieren.
31. The Goat (1931)
Regie: Buster Keaton, Malcolm St. Clair
Met: Buster Keaton, Virginia Fox, e.a.
Buster Keaton is de koning van de stomme film. Persoonlijk ben ik meer van zijn stijl geporteerd dan van de slapstick van Charlie Chaplin. Zijn stunt- en vliegwerk is weergaloos. Een van zijn beste shorts is The Goat: als Buster Keaton per ongeluk voor een zware misdadiger wordt aangezien, volgt er een reeks misverstanden die de ongelukkige hoofdpersoon steeds verder in de problemen brengen.
30. Sully (2016)
Regie: Clint Eastwood
Met: Tom Hanks, Aarom Eckhart, e.a.
Een van de drie films waar Tom Hanks dit jaar een hoofdrol in speelt. In Sully speelt hij Chesley (Sully) Sullenberger, de piloot die in de Verenigde Staten een nationale held werd toen hij een passagiersvliegtuig met twee defecte motoren veilig in de Hudson wist te laten landen. Het is zijn enige glansrol dit jaar: een van de andere films waar hij in speelt, A Hologram for The King, heb ik na drie kwartier afgezet. Slaapverwekkend. Inferno heb ik nog niet gezien, maar ook dat schijnt een draak van een film te zijn.
29. The Kid (1921)
Regie: Charlie Chaplin
Met: Charlie Chaplin, Jackie Coogan
Een van de beste films van Charlie Chaplin. The Tramp, zijn beroemdste karakter, vindt een kind en voedt hem op. En dat gaat natuurlijk niet goed. Grappige wetenswaardigheid: het kindsterretje dat de titelrol speelt, zal later bekend worden als de enge Uncle Fester in The Addams Family.
28. Anomalisa (2015)
Regie: Duke Johnson, Charlie Kaufman
Met: David Threwlis, Jennifer Jason Leigh
Ontroerende stop-motion film (die zie je niet vaak) over een succesvol spreker en auteur van verschillende boeken die het moeilijk heeft met zichzelf. Hij vindt het lastig om contact te leggen met andere mensen en leidt daardoor een eenzaam bestaan. Op een van zijn zakenreizen ontmoet hij Lisa, een jong meisje dat onder de indruk is van zijn werk. Ze krijgen een affaire. De seksscènes spatten van het scherm. Zeer goed gedaan.
27. The Wizard of Oz (1939)
Regie: Victor Fleming
Met: Judy Garland, Frank Morgan, e.a.
Een van de eerste kleurenfilms ter wereld. Hoewel de film bijna tachtig jaar oud is, oogt het nog fris. Ook het tempo van de film is aangenaam. En het verhaal – en de daarbij behorende kritiek op het kapitalisme – is nog steeds actueel.
26. About Time (2013)
Regie: Richard Curtis
Met: Domhnall Gleeson, Rachel McAdams, e.a.
Grappig concept: een jongvolwassen man ontdekt dat hij, door zijn vuisten te ballen in een donkere ruimte, kan tijdreizen. Hij kan de geschiedenis niet veranderen met zijn gave, maar wel de loop van zijn eigen leven. De eerste kennismaking met zijn vriendin die in eerste instantie allesbehalve vlekkeloos verloopt, verloopt in tweede instantie bijvoorbeeld wel goed. Maar dan komt er een moment in zijn leven dat hij graag terug wil reizen in de tijd, maar het niet meer kan. Ik ga niet teveel spoileren. Kijk zelf maar.
25. The Talented Mr. Ripley (1999)
Regie: Anthony Minghella
Met: Matt Damon, Gwyneth Paltrow, e.a.
Wat is het talent van Mr. Ripley? Dat weten we in het bgein nog niet. Al snel komen we – de kijkers – erachter dat het grootste talent van Tom Ripley is, dat hij zelf geen indentiteit heeft. Als een kameleon verandert hij van kleur. Hij doet zich als iemand anders voor om zichzelf te verrijken en overal mee weg te komen. In de apotheose komt alles samen.
24. Before Sunset (2004)
Regie: Richard Linklater
Met: Ethan Hawke, Julie Delpy, e.a.
Negen jaar nadat Jesse – een succesvol schrijver – en Celine een paar onvergetelijke uren in Wenen hebben doorgebracht komen ze elkaar opnieuw tegen in Parijs. Al snel blijkt hoeveel indruk hun eerste ontmoeting heeft achtergelaten. Ze hebben slechts een paar uur de tijd om een beslissing te nemen die grote invloed op de toekomst zal hebben.
23. L.A. Confidential (1997)
Regie: Curtis Hanson
Met: Kevin Spacey, Russell Crowe, e.a.
Los Angeles, jaren vijftig. Een jonge agent doet er alles aan om hogerop te komen, maar dat is lastig in een corps dat zo corrupt is als de pest. Na een schietpartij in een restaurant komt er een balletje aan het rollen. De jonge agent ontdekt een netwerk van intriges, corruptie en bedrog.
22. The Hobbit-trilogie (2012 – 2014)
Regie: Peter Jackson
Met: Ian McKellen, Martin Freeman, e.a.
Een boek – The Hobbit – wordt in drie films van elk ruim twee-en-een-half uur verfilmd. Wordt dat dan niet langdradig? Ja, dat wordt het. In de eerste film zit een maaltijd die bijna drie kwartier duurt. Een lange zit. Maar het visuele spektakel – en het briljante verhaal dat de proloog vormt voor The Lord of the Rings – maakt alles goed.
21. The Infiltrator (2016)
Regie: Brad Furman
Met: Bryan Cranston, John Leguizamo, e.a.
Het verhaal in het kort: een undercoveragent probeert bankiers te ontmaskeren die drugsgeld witwassen voor Pablo Escobar. Hij doet zichzelf voor als iemand uit het bankwezen, raakt min of meer bevriend met de personen die hij moet ontmaskeren. Op de door hem georganiseerde bruiloft hoopt hij alle verdachten bij elkaar te krijgen zodat ze opgepakt kunnen worden. Maar kan hij de afstand die hij als agent dient te bewaren tot zijn verdachte wel handhaven? Gebaseerd op een waargebeurd verhaal.
20. Wall Street (1987)
Regie: Oliver Stone
Met: Michael Douglas, Charlie Sheen, e.a.
‘Greed is good.’ Gordon Gekko trekt ons (en de andere hoofdrolspeler, Bud Fox) mee in de wereld van het snelle geld van de jaren tachtig. Geld. Coke. Vrouwen. Heerlijk om je in te verliezen. Leuk little known fact: Wall Street is de eerste film waarin een draadloze telefoon is te zien.
19. Coffee & Cigarettes (2003)
Regie: Jim Jarmusch
Met:Roberto Benigni, Tom Waits, e.a.
Een film waarin Tom Waits, Iggy Pop en Bill Murray een rol spelen, dat is per definitie al een goede film. Jim Jarmusch maakte in de loop der jaren tal van korte films waarin koffie en sigaretten – een een goed geschreven dialoog – aan ten grondslag liggen. Al deze enkele minuten durende shorts zijn samengebald in deze film. Prima voer voor een onbestemde avond met whiskey en sigaren.
18. The Hateful Eight (2015)
Regie: Quentin Tarantino
Met: Samuel L. Jackson, Kurt Russell, e.a.
Een slechte film van Quentin Tarantino is altijd nog beter dan een goede film van tig andere regisseurs. The Hateful Eight is geen topper – hij duurt naar mijn smaak ook een uur te lang – maar er wordt weer flink in geschoten en de karakters en de dialogen zijn om te smullen. Toch een aanrader.
17. Gran Torino (2008)
Regie: Clint Eastwood
Met: Clint Eastwood, Bee Vang, e.a.
Walt Kowalski (Clint Eastwood) is mopperige oorlogsveteraan die net zijn vrouw naar het graf heeft gebracht. Het contact met zijn kinderen en kleinkinderen is slecht, het contact met zijn buren is zo mogelijk nog slechter. Door zijn ervaringen in de oorlog moet Walt niets hebben van Aziaten. Als op een nacht zijn auto, een Gran Torino, door een buurjongen bijna wordt gestolen is de maat vol. Maar dan gebeurt er iets waardoor zijn leven voorgoed verandert.
16. Vicky Christina Barcelona (2008)
Regie: Woody Allen
Met: Scarlett Johansson, Javier Bardem, e.a.
Twee vriendinnen gaan op vakantie naar Barcelona en raken daar in de ban van dezelfde kunstenaar; ze worden verliefd op hem. En dat vindt zijn maniacale ex-vriendin niet zo leuk… Regisseur Woody Allen is hier in topvorm.
15. Trumbo (2015)
Regie: Jay Roach
Met: Bryan Cranston, Diane Lane, e.a.
Dalton Trumbo (1905 – 1976) was in de jaren vijftig de best betaalde scenarist van Hollywood. Hij schreef onder meer de filmscripts voor Roman Holiday en Spartacus. Maar hij had ook communistische sympathieën. En dat was des duivels in het Amerika van die tijd. Hij kwam op de beruchte Blacklist terecht, kreeg geen werk meer en stevende af op een persoonlijk failissement. De onvolprezen Bryan Cranston geeft de scenarioschrijver gestalte.
14. Happiness (1998)
Regie: Todd Solondz
Met: Jane Adams, Philip Seymour Hofmann, e.a.
Zwarte komedie over een stel mensen die in dezelfde stad wonen en allemaal seksueel in de knoop zitten. Philip Seymour Hoffman speelt bijvoorbeeld een dwangmatige rukker die willekeurige vrouwen opbelt en zich ondertussen aftrekt. De meest pregnante scène is die van een vader die het vriendje van zijn zoontje heeft verkracht. Op de vraag van zijn zoontje of hij hem ook zou verkrachten, antwoordt de vader zoiets als: ‘Nee, ik zou me alleen op je aftrekken.’
13. Nuovo Cinema Paradiso (1988)
Regie: Guiseppe Tornatore
Met: Philippe Noiret, Enzo Cannavale, e.a.
Film over een gelauwerde filmregisseur die terugblikt op zijn jeugd. Op de biosoop in zijn geboortestad. En alles wat daaromheen is gebeurd. De beelden zijn dromerig, de dialogen diepzinnig. Heerlijke film voor een zwoele zomeravond.
12. Belgica (2016)
Regie: Felix van Groeningen
Met: Stef Aerts, Tom Vermeir, e.a.
Herman Brusselmans zei over deze film: “In Gent heb je een historisch café: Charlatan. De vader van regisseur Felix van Groeningen – een dertiger die al vijf films op zijn naam heeft staan waaronder De helaasheid der dingen – heeft dat café ooit opgericht. Twee broers namen het café een jaar of vijftien geleden nu over. Sex, drugs & rock’n’roll was het gevolg. Die Felix heeft nu een speelfilm gemaakt over die twee broers en hun café, die in de film Belgica wordt genoemd. Dat is dan ook meteen de titel: Belgica.”
11. Night & Fog (1956)
Regie: Alain Resnais
Met: Michel Bouquet, Reinhard heydrich, e.a.
Ik heb veel beelden gezien van de Holocaust, maar in deze dertig minuten durende documentaire zitten beelden die ik nog nooit eerder had gezien en ook nooit meer zal vergeten. Smeulende lijken die met een bulldozer in een gat worden geschoven. Levende skeletten die in een barak liggen te rillen van de kou. Een verkoolde schreeuw om hulp.
10. Spotlight (2015)
Regie: Tom McCarthy
Met: Mark Ruffalo, Michael Keaton, e.a.
Een van de eerste films over het misbruik in de katholieke kerk. De onderzoeksredactie van The Boston Globe ontdekt een misbruikschandaal in de lokale katholieke kerk. Al rap blijkt dat dit geval niet op zichzelf staat. Een wereldwijde golf van ontdekkingen van dat misbruik en onderzoeken ernaar is het gevolg. Waargebeurd, uiteraard.
09. The Revenant (2015)
Regie: Alejandro G. Iñárittu
Met: Leonardo DiCaprio, Tom Hardy, e.a.
Een ontdekkingsreiziger komt begin negentiende eeuw in de problemen als hij in gevecht komt met indianen en in een hinderlaag loopt. Tijdens de strenge winter van 1823 doet hij er alles aan om te overleven. Hij wint een gevecht met een beer, overnacht in een opengesneden paard en vindt uiteindelijk verlossing.
08. Amour (2012)
Regie: Michael Haneke
Met: Jean-Louis Trintignant, Emmanuelle Riva, e.a.
Ontroerend verhaal. Een man en een vrouw op leeftijd wonen in een appartementencomplex in Parijs. Nadat de vrouw een herseninfarct heeft gekregen, besluit de man voor haar te zorgen. Ze takelt steeds verder af. Ze wil zo niet verder. Dan neemt de man een beslissing die je alleen kunt maken als je zielsveel van iemand houdt: hij besluit om samen met haar een laatste reis te maken.
07. The Shining (1980)
Regie: Stanley Kubrick
Met: Jack Nicholson, Shelley Duvall, e.a.
“Hello, here’s Johnny!” Meer hoef ik eigenlijk niet te zeggen. Iedereen kent het verhaal: man neemt een spookhotel over, waarna donkere krachten bezit nemen van zijn geest en lichaam. Een klassieker die ik tot mijn schande dit jaar pas voor het eerst zag. Wie trouwens wil weten hoe een van de beroemdste scènes uit de filmgeschiedenis tot stand kwam, moet dit filmpje even kijken.
06. Irrational Man (2015)
Regie: Woody Allen
Met: Joaquin Phoenix, Emma Stone, e.a.
De charismatische professor Abe Lucas verkeert in een existentiële crisis. Wanneer hij vriendschap sluit met een van zijn studenten, komt er een soort rust over hem heen. Maar zijn onvrede met zijn ingedutte bestaan is nog niet over. Hij zoekt nog een manier om zich aan zijn saaie bestaan te onttrekken – een radicale actie die zijn leven zin geeft, maar het leven van iemand anders zal verwoesten.
05. Youth (2015)
Regie: Paolo Sorrentino
Met: Michael Caine, Harvey Keitel, e.a.
Eerste film van regisseur Paolo Sorrentino na zijn geweldige succes La grande belezza in 2013. De film haalt het niet bij zijn voorloper, maar het blijft een klein meesterwerk. Twee bejaarde vrienden – een wereldberoemde componist in ruste en een filmregisseur die aan het scenario van zijn magnum opus werkt – zijn op vakantie in een kuuroord in Zwitserland en mijmeren melancholisch over het leven. Cinematografisch hoogstandje.
04. Sinatra: All or nothing at all (2015)
Regie: –
Met: Nancy Sinatra, Charles Aznavour, e.a.
Aan de hand van elf liedjes uit het afscheidsconcert van Frank Sinatra in 1971 wordt in deze vier uur durende documenataire het levensverhaal van The Voice verteld. Met behulp van van interviews en geluidsopnames vertelt de zanger zelf over zijn leven. Het is een autobiografie in beeld en geluid. De documentaire is verlevendigd met nooit eerder vertoonde archiefbeelden. Een must see voor iedereen die de man van My Way wil leren kennen.
03. Shoah (1985)
Regie: Claude Lanzmann
Met: Abraham Bomba, Simon Srebnik, e.a.
Negen uur durende documentaire over de Holocaust. Daders en slachtoffers komen aan het woord. De ooggetuigenverslagen van Abraham Bomba, Simon Srebnik en Filip Müller gaan door merg en been. Het verhaal van Abraham Bomba, de kapper van Treblinka, maakte veel indruk. Hij knipte vrouwen kaal voordat ze de gaskamers in gingen. Hij vertelt over een vriend die zijn eigen vrouw en zus moest knippen – zonder dat hij kon vertellen dat ze een paar minuten later zouden worden vermoord. Bomba vertelt dat zijn vriend extra lang over de knipbeurt deed, zodat hij een paar seconden langer bij ze kon zijn.
02. Psycho (1960)
Regie: Alfred Hitchcock
Met: Anthony Perkins, Vera Miles, e.a.
Misschien wel de bekendste film van Alfred Hitchcock: Psycho. Op sommige punten duurt de film wat lang – zoals alle films van The Hitch – maar nooit wordt het saai. Het verhaal in het kort: een jonge vrouw logeert in een motel dat wordt gerund door een jongen die – naar het lijkt – nog bij zijn moeder woont, maar de vork blijkt anders in de steel te zitten. Een grappige inconsistentie is trouwens dat het douchegordijn in de beroemde douchescène meermaals van plooi verandert. Let maar eens op.
01. La Vita è Bella (1997)
Regie: Roberto Benigni
Met: Roberto Benigni, Nicoletta Braschi, e.a.
Een van de mooiste films over de Holocaust die ik ken. Een vader en zijn zoon komen samen terecht in een concentratiekamp. De vader doet er alles aan om zijn zoon te laten geloven dat het niets meer dan een spel is, waarin ze zijn beland. Maar het spel blijkt uiteindelijk geen spel te zijn – zo weet de zoon aan het eind van de film. Zuurpruimen noemen de film je reinste kitsch, ik vind hem hartverscheurend mooi.
Nick Muller 