Op dit moment werkt hij aan een nieuwe theatervoorstelling en zit hij midden in de opnames voor een nieuw seizoen van het humoristische natuurprogramma Baardmannetjes. Op 19 juni eert het Amsterdam Kleinkunst Festival hem met een speciale avond in het Delamar Theater. Wat leest, luistert en ziet Hans Dorrestijn (76) als hij niet met cabaret of ornithologie bezig is? Een voorproefje.
BOEKEN
(…)
“Vroeger vond ik boeken over de natuur geen literatuur, maar daar ben ik van teruggekomen. De vlucht van de hommel van Dave Goulson vind ik bijvoorbeeld een meesterwerk. Goulson is een wetenschapper die zich met bijen bezighoudt en daar heel aanstekelijk over kan schrijven: hij weet beschrijvingen uit zijn jeugd te verweven met een informatief relaas over de bij. Je moet het maar kunnen. Ik ben op dit moment bezig in Schol in de Noordzee – Een biografie van de platvis en de Nederlandse visserij van Roelke Posthumus en Adriaan Rijnsdorp. Het boek staat vol met wetenschappelijke feiten. Meestal wordt dat ontzettend saai, maar zij verstaan de kunst om relatief veel droge informatie over de schol op een aantrekkelijke manier te brengen. Ik las gisteren dat de schol tot de zeventiende eeuw ‘de pladijs’ werd genoemd. Dat vind ik dan toch leuk om te weten. Lars Jonsson kan dat ook heel goed: droge informatie niet droog opschrijven. Neem zijn Vogels van Europa. Daarin worden alle vogels die hier voorkomen op een heel exacte manier beschreven, terwijl er toch gevoel in die beschrijvingen wordt gelegd. Neem de beschrijving van de barmsijs: ‘Grijs en bruin met pluizig kleed en iets toegeknepen ogen. Heeft korte, spitse, strogele snavel. Kleine zwarte kinvlek en een rode voorhoofds- en kruinvlek. Kleed: variabel. Mannetjes vaak met roze zweem op borst en flanken. In zomer karmijnrode borst en voorhoofd.’ Dat is toch prachtig? Toevallig heb ik in deze beschrijving een taalkundige fout ontdekt. Je zegt namelijk niet: karmijnrode voorhoofd. Dat is een verkeerde samentrekking. Maar dit terzijde.”
“O, en ik moet je nog even iets vertellen. Op het Boekenbal heb ik Stella Bergsma ontmoet. Ken je haar? Ik was moe en vroeg of ik naast haar mocht komen zitten. Dat mocht. En ik zou bijna niet met haar durven praten, want ze zag eruit als een gravin, ze had iets statigs en iets koels, maar op een gegeven moment vroeg ik dan toch maar waarom ze daar was. Ze antwoordde: ik heb net een roman gepubliceerd. Dat bleek Pussy album te zijn. Ik ga echt niet alle debuten lezen, maar ik had een voorgevoel dat dit een heel goed boek moest zijn. Ik heb het de week daarna meteen gekocht, want ik wilde niet dat ze het me zou geven, en ben steil achterovergeslagen. Baf. Mijn voorgevoel was goed. Die meid heeft op Willem Frederik Hermans-achtige wijze een geweldige downperiode in haar leven beschreven na een mislukte liefde. Ik heb me kapotgelachen, maar ben ook ontroerd geweest. En nu propageer ik dit boek. Omdat ik vind dat iedereen het moet lezen.”
BEELDENDE KUNST
“Ik ga al net zo weinig naar het museum als naar het theater, hoewel ik er bijna altijd mee bezig ben. Ik heb stapels kunstboeken waar ik graag in blader. Ik heb ook alle boeken van Joost Zwagerman op dat gebied met veel plezier gelezen. Americana bijvoorbeeld, met stukken over Rothko, Warhol, Pollock… Neem nu eens Jackson Pollock. Zie jij meteen dat dat geweldig is? Ik niet, maar Zwagerman wel. Hij is zeer overtuigend als hij daarover schrijft. Ik geloof hem meteen. Daaraan kan ik zien dat ik op dat gebied niets ben. In het herkennen van goede poëzie ben ik beter. Van een gedicht van Lucebert, waarvan anderen zeggen: wat staat daar in hemelsnaam, kan ik meteen de grootsheid zien. Omdat ik mezelf daarin heb geoefend. Maar als ik niet schoolgegaan was en niet allerlei artikelen had gelezen over het surrealisme, het dadaïsme en de experimentelen, dan was ik niet op eigen houtje tot de conclusie gekomen dat Lucebert een grote jongen is. In de moderne kunst vertrouw ik mezelf dus nog niet. De tekeningen van Lucebert vind ik niet heel mooi. Karel Appel snap ik ook niet zo goed. Ik zie het niet. Rik Wouters vind ik dan wel weer echt heel goed. Maartse sneeuw vind ik een van de allergrootste meesterwerken uit de kunstgeschiedenis van de Lage Landen. In het Kröller-Müller Museum, waar ook beelden van Rik Wouters staan, ben ik misschien wel twintig keer geweest. Met die mooie beeldentuin en die natuur eromheen… Ik heb daar de grote lijster nog voor het eerst gezien.”
(…)
MUZIEK
“Ik luister graag naar klassieke muziek en dan met name naar Stravinsky, wat ik vrij lichte muziek vind, maar ik luister ook graag naar het enorm strenge werk van Bartók. Twee tegenpolen zijn het. Een keer heeft Stravinsky een uitstapje gemaakt naar wat zwaardere muziek, toen hij in zijn Movements for Piano and Orchestra het twaalftoonstelsel even heeft omhelsd. Ik ben blij dat hij dat niet vaker heeft gedaan. Ik luister ook geregeld naar barokcomponisten als Vivaldi, Corelli en de hele troep. Ik ben er zelfs een beetje op aan het studeren. Ik wil namelijk zo graag het onderscheid tussen die componisten kunnen horen. Ik droom weleens dat ik in een quiz zit, dat ik dan een geluidsfragment hoor en nonchalant roep: ‘Dit moet van Locatelli zijn.’ Dat is mijn geheime ideaal. Maar het lukt alleen nog niet echt. Ik heb daar een veel te slecht geheugen voor.
“Laatst schoot ik een keer vol bij een klassiek stuk. Merkwaardig genoeg was dat bij een heel amateuristische opname van een deel uit de Matthäus Passion. Een amateuristisch vrouwenkoor begon te zingen en baf, ik zeilde zo weg. Raar is dat: ik heb uitvoeringen die wel tien keer zo goed zijn en waar ik het droog bij houd. Dat is dan blijkbaar te perfect. Juist die imperfectie van deze uitvoering maakte het zo menselijk. Bach vind ik echt onbegrijpelijk goed – o, o, o. Ik ben nu weer de Partita’s aan het spelen en die vervelen nooit. Wat een grootsheid. Ik snap niet hoe hij dat allemaal heeft kunnen componeren. Toen hij een jaar of vijftig was – hij was dus al behoorlijk lang bezig – vroeg iemand aan hem: hoe kunt u dit allemaal gecomponeerd hebben? En toen zei hij: ‘Ich habe fl eißig seyn müssen.’ Ik heb hard moeten werken.”
(…)
Lees het gehele interview met Hans Dorrestijn in het juninummer van HP/De Tijd (2017) of op Blendle.
Nick Muller 